Dłużec to piękna miejscowość (gmina Wolbrom, powiat olkuski, województwo małopolskie w centrum Bramy Wolbromskiej.
Wieś ma już 795 lat!! Dłużec liczy 910 mieszkańców zamieszkujących
w 185 domostwach.
    Miejscowość jest podzielona na kolonie: Rędziny, Stara Wieś, Lizak, Nowa Wieś i Niestara. Największa jest Nowa wieś zajmująca ponad 50% terytorium Dłużca. Najmniejszy Lizak na którym położonych jest 12 domów oraz szkoła i remiza OSP. W Dłużcu znajduje się także jedyny
 w okolicy ośrodek zdrowia.
    OSP Dłużec od wielu lat wygrywa zawody strażackie. W szkole znajdują się podstawówka i gimnazjum. W czasach prehistorycznych istniało tu grodzisko oraz miejsce pogańskiego kultu. W 1211 roku powstaje wieś królewska Dłużec. Juz wtedy miała około 250 mieszkańców. W granice Dłużca wchodziły lasy sięgające Pilicy, Wierzchowiska, Gołaczew, Udorza i Podlesic (czyli mniej więcej na tym samym terytorium co znajduje się dzisiejsza gmina Wolbrom). Można stwierdzić że mieszkańcom drewna nie brakowałosmile. W 1325 roku zbudowano tutaj kościół obecnie nieistniejący. W 1327 roku sołtysi wsi królewskiej Dłużec - Wolfram i Hilary otrzymali od Władysława Łokietka pozwolenie na kolonizację okolicznych lasów. Bracia ci wykarczowali lasy koło Dłużca i osadzili tam mieszkańców. Założyli też w 1349 roku osadę Wolfram (obecny Wolbrom), która niedługo potem uzyskała prawa miejskie . Wraz z miastem Wolbrom oraz okolicznymi wsiami: Łobzów i Lgota Wielka, Dłużec wchodził w skład starostwo niegrodowe w powiecie Książ Wielki. Na początku XVIII wieku kiedy Dłużec liczył już około 500 mieszkańców zaczęto budowę murowanych kapliczek św. Barbary i św. Józefa.
W 1750 roku zbudowany został kościół z ołtarzami podarowanymi od Jana III Sobieskiego z fundacji starościny wolbromskiej Urszuli Dembińskiej z Morsztynów.
W 1825 roku zbudowano wolnostojącą wieże-dzwonnice przy kościele parafialnym.
 W 1921 roku otynkowano miejscowy drewniany kościół.    
W Dłużcu warto zobaczyć:  
Modrzewiowy kościół św. Mikołaja i św. Wawrzyńca z 1750 r., otynkowany w 1921 r. o konstrukcji zrębowej, otoczony starymi drzewami. Stoi on na miejscu starszego kościoła wzmiankowanego w 1325 r. i z wykorzystaniem jego podmurowania. Fundatorem była "starościna wolbromska" Urszula Dembińska z Morsztynów. Wyposażenie kościoła z XV, XVII i XVIII w. Wewnątrz późnorenesansowy, bogato zdobiony ołtarz główny z pocz. XVII w., dwa manierystyczne boczne ołtarze z przeł. XVI i XVII w., jeden z dwoma wcześniejszymi posągami Świętych Niewiast z 2 poł. XV w. oraz drugi z późnogotyckim tryptykiem z końca XV w. (rzeźba Madonny na tronie) i z XVI w. (np. św. Mikołaja z 1500 r.).
Dzwony z 1595 i 1720 r.  
     Naprzeciw kościoła wznosi się niewielki kopiec porośnięty drzewami, na którym stoi murowana ośmioboczna kapliczka św. Józefa z XVIII w.
 Być może, że kopiec ten stanowi część jakiejś przedhistorycznej fortyfikacji lub też mógł być miejscem kultowym pogan. Kapliczka stojąca na nim kryta jest gontem z wieżyczką i sklepieniem kolebkowym. Od frontu ma niewielki przedsionek. Według legendy pewien rycerz, który wyruszył na wojnę pozostawił wierną żonę w domu. Po dłuższym czasie nieobecności męża kobieta otrzymała wiadomość, że jej mąż poległ w boju. Po kilku latach kobieta stanęła ponownie na ślubnym kobiercu, a wtedy nieoczekiwanie powrócił jej pierwszy mąż. Rycerze postanowili rozwiązać problem w pojedynku. Niestety podczas długiej walki obaj rycerze zginęli. Nieszczęśliwa wdowa pochowała obydwu mężów we wspólnej mogile, na której usypała kopiec i postawiła kapliczkę. Legenda ta mówi również, że mężczyźni ci byli braćmi a jeden z nich miał na imię Józef stąd wezwanie tej kapliczki.    
     Na północnym skraju Dłużca przy drodze do Pilicy, na tzw. Lizaku, na niewielkiej skałce wśród zabudowań gospodarczych stoi czworoboczna kapliczka św. Barbary z XVIII w. (w niej na ołtarzyku stoi posąg św. Barbary z początku XVII w. - wczesnobarokowy). Wg podań dawno temu na pastwisku, wśród lasu pasły się woły, a jeden z nich "wylizał" na tej skałce wyobrażenie św. Barbary w związku z czym postawiono tu kapliczkę ku jej czci.    
Ok. 250 metrów od centrum wsi w kierunku Domaniewic na wzgórzu górującym nad wsią znajduje się niewielka jaskinia zwana Posełkową (około 80 m.).    
Dłużec leży także między Doliną Wodącą a licznymi skałkami na Strzegowie i Kąpielach.

 
Najstarszy dom w Dłużcu z 1914 roku.
W 1914 roku był to największy dom w Dłużcu.
Jego wyjątkowość w tamtych czasach polegała między innymi:
Dwa pokoje i kuchnia osobno.
Podpiwniczenie i tynkowane sufity

 


Dom ten uwidoczniony jest na fotografii 1923 roku
podczas ćwiczeń druhów z OSP Dłużec.
Dłużec na starych mapach.

Dłużec na mapie 1933 roku.

Oryginalna Niemiecka mapa z 1944 roku
do pobrania
>>>  kliknij <<<

Dłużec na mapie z 1944 roku.
Na mapie zaznaczono budynki które do dziś
nie istnieją. Może ktoś wie coś na ich temat ?

Historia Dłużca w latach.
  • czasy przedhistoryczne – istniało tu grodzisko albo było tu miejsce pogańskiego kultu
  • 1311 – powstaje wieś Dłużec za sprawą zasadźców braci Wolframa i Hilarego
  • 1325 – istniał tu pierwotny kościół, obecnie nie istniejący
  • 1327sołtysi Dłużca (wsi królewskiej) – Wolfram i Hilary otrzymali od Władysława Łokietka pozwolenie na kolonizację okolicznych lasów. Bracia ci wykarczowali lasy koło Dłużca i osadzili tam mieszkańców. Założyli też wkrótce osadę Wolfram (obecny Wolbrom), która niedługo potem uzyskała prawa miejskie. Wraz z miastem Wolbrom oraz okolicznymi wsiami: Łobzów i Lgota, Dłużec wchodził w skład starostwa niegrodowego w powiecie Książ Wielki. Należące do Dłużca lasy były bardzo rozległe, gdyż z dokumentu Łokietka z 1327 r. wynika, że sięgały do granic ówczesnej wsi Pilica [wg L. Marca, K. Mazurka i T. Sucheckiech nadanie miało miejsce w 1321 r. – przyp. autora]
  • ok. poł. XIV w. – wieś Dłużec stała się własnością potężnego i zamożnego Ottona h. Topór z pobliskiej Pilicy
  • 12 kwietnia 1432 – od tej daty, czyli okresu kiedy podniesione zostało pilickie probostwo do godności prepozytury zagrodnicy z Dłużca zmuszeni byli płacić dziesięcinę snopową na jego rzecz
  • XVIII w. – budowa murowanych kapliczek św. Barbary i św. Józefa
  • 1780 – budowa kościoła z fundacji starościny wolbromskiej Urszuli z Morsztynów Dembińskiej [wg serwisu diecezji sosnowieckiej kościół pochodzi z 1786 r. – przyp. autora]
  • 1825 – budowa wolno-stojącej wieży dzwonnicy przy kościele parafialnym
  • 1838 – po powstaniu listopadowym z okolicznych dóbr w tym Dłużca, Wolbromia, Łobzowa i Nowej Łąki władze carskie utworzyły majorat donacyjny, którego otrzymał gen. Niejołow za zasługi dla państwa rosyjskiego
  • 1920 – przedłużenie nawy kościoła i połączenie jej z wolno-stojącą dotychczas wieżą
  • 1921 – otynkowano miejscowy drewniany kościół
  • 26 października 1939gmina Dłużec została włączona do utworzonej przez okupanta Generalnego Gubernatorstwa
  • 1939-45 – podczas pacyfikacji wsi zostało zamordowanych 5 jej mieszkańców
  • 1942 – gmina Dłużec wchodziła w skład obwodu 15 BCh. Jej komendantem był Stanisław Myszor ps. „Obuch” a od listopada 1942 Józef Barczyk ps. „Bartosik”, zastępcą został Stanisław Pasich ps. „Młot”. Instruktorem szkolenia wojskowego był „Tomasz” a Władysław Myszor był szefem łączności tej jednostki. Gmina Dłużec wraz z gmina Jangrot i miastem Wolbrom stanowiły Środkowy II rejon organizacyjny BCh w powiecie olkuskim
  • 1943 – Dłużec został przypisany w strukturach PPR do dzielnicy „Warka” (Wolbrom) w Podokręgu Zachodnim okręgu Miechów. M. in. z Dłużca odnotowano sporo młodych rekrutów zaciągających się do oddziału BCh/AK pod dowództwem Jana Pieńkowskiego ps. „Mohort”

Opis historii Dłużca pochodzi z  (Wikipedii)

  
W Dłużcu zostało straconych 11 ludzi
z Łan Podleśnych,

którzy udzielali pomocy partyzantom.

Mordu w „Czarnym Lesie” koło Dlużca dokonali żołnierze niemieccy. Świadkiem tej egzekucji był Sebastian Gajewski z Dłużca, który przebywał wtedy na polu pod lasem. Niestety nie był w stanie zapobiec tragedii, Z pomocą nie zdążyli przybyć także partyzanci, którzy pojawili się tu już po zabiciu bezbronnych ludzi. Mord ten miał wymiar zarówno narodowy (ofiary zginęły za pomoc w walce o wolność kraju) jak i rodzinny (była to tragedia ludzka, gdyż zginęła tu cała rodzina Kasperczyków z ich najmłodszym -13 letnim synem). Na miejscu egzekucji wiosną 1944 r,, powstał pomnik wraz z płytą pamiątkową, na której widniała data 04.06.1943 nie odnotowana w żadnych źródłach ale funkcjonująca w ludzkiej pamięci. Wzniesiono go w bezpośrednim sąsiedztwie dołu, w którym zasypano zwłoki zabitych ludzi. Pomnik i płyta wykonane były z cementu, a w jego pobliżu znajdowały się usypane z ziemi groby z dwoma prymitywnymi krzyżami. Fundatorem obiektu były pogrążone w żalu rodziny pomordowanych oraz mieszkańcy Dłużca i Łan Podleśnych. Ciała straconych zostały już wówczas przeniesione do wspólnej mogiły w Łanach Wielkich. Przez wiele lat miejsce to było odwiedzane przez młodzież ze szkoły w Dłużcu, która co roku oddawała cześć ofiarom zbrodni hitlerowskiej. Starano się również odnowić pomnik i utrzymywać to miejsce w należytym porządku. Leśną mogiłę opieką otoczyli również tutejsi leśnicy. W roku 2012 dwie uczennice Gimnazjum w Dłużcu w ramach konkursu „Zachować dla przyszłych pokoleń” przy wsparciu dyrekcji i grona pedagogicznego, przyczyniły się do tego, aby miejsce nabrało należytego charakteru.              
W roku 2013 w 70 rocznicę tragicznych wydarzeń ufundowano granitowy pomnik. Do realizacji projektu aktywnie włączyła się posłanka na Sejm RP pani Lidia Gądek, Zakład Kamieniarski pana Mariusza Żuchowicza z Gołaczew, Firma GRANPOL pana Roberta Kawończyka z Mikoszowa, Sołectwo i Zespół Szkół w Dłużcu, Gmina Wolbrom i Nadleśnictwo Olkusz, na terenie którego znajduje się to historyczne miejsce pamięci.

„Jaka tu cisza!
- wonie jak na łące;
Tam za drzewami ginie
blask słoneczny
Patrz, każde drzewo
zdaje się modlące
 O spokój wieczny.


 Mieczysław Romanowski